2000’li yıllardan beri ivme kazanan kentsel dönüşümle prosedürler daha komplike bir süreçten geçirilmektedir. Risk unsurları bulunduran, kullanım miladını doldurmuş binaların yıkım işlemi yüksek teknolojilerle yapılır. Sıkılaştırılmış kanun kararnameleri doğrultusunda ‘riskli’ kategorisinde binalar derhal yıkılmalıdır. Kontrollü bina yıkımı 60 gün içerisinde tamamlanmalıdır. Herhangi bir nedenden ötürü riskli şerhi bildirilen yapılarda evler derhal boşaltılır.
Günümüzde kaçak, ruhsatsız ya da mevzuat dışında konuşlandırılmış binalara yaptırım uygulanmaktadır. Kentsel dönüşüm aşamasında bu yapıların tamamı yıkım işlemine maruz kalmaktadır. Ruhsatsız yapılarda 60 güne ek olarak 30 gün daha eklenmektedir. Bina sahiplerinin isteği doğrultusunda, süre uzatımı mümkündür. Ruhsat alımı sonrasında bina yıkım işlemi iptal edilebilmektedir.
Çeşitli nedenlerle zedelenmiş, yapısal hasarları bulunan yapılar çevresel koşulları olumsuz kılar. Kontrollü bina yıkımı sonrası yeni binaların inşasıyla risk unsurları ortadan kaldırılmaktadır. Bina yıkımın yasal izinlere sahip firmalar tarafından yapılmaktadır.
Yıkım hükmü verilmesi için bazı unsurların oluşması gereklidir.
Yapılan araştırmalar sonucunda, binanın verimli kullanım süresi 80 ila 100 sene olarak belirlenmiştir. Kullanılan malzemeler bu sürelerde dayanacak kalitede kullanılmaktadır. Çeşitli nedenlerden ötürü daha erken zedelenen yapılarda kontrollü bina yıkımı elzemdir.
Çevredeki evlere herhangi bir zarar vermemesi için seçilecek yöntem elverişli olmalıdır. Belirlenen projeler kontrolünde, çevresel faktörlerin hepsi saptanmalıdır. Yıkım esnasında oluşması mümkün tüm risk faktörleri gözetilerek yıkım yapılmalıdır. Yıkımı gerçekleştiren ekibin tüm gerekli donanımlara sahip olması oldukça önemlidir. Giysi ve ekipmanlarının belirlenen standartlarda olması güvenlik için şarttır. Özel eğitim ve sertifikalara sahip kişilerce gerçekleştirilmelidir. Senelerdir bu alanda başarılı işlere imza atmış firmalarla çalışılması işleyiş için önemlidir.
Tüm süreç, eğitimlerini tamamlamış kişiler tarafınca planlanmalıdır. Başlıca dikkate alınması gereken unsurlar belirlendikten sonra proje taslağı hazırlanır.
Yukarıda standart bir kontrollü bina yıkımının aşamaları belirtilmektedir. Ekstra durumlar oluşması halinde firma olarak derhal müdahale etmekteyiz. Tüm olasılıklar önceden saptanarak planlanan yıkıma ilave edilir. Tüm süreç boyunca, çevreye hasar minimum düzeyde tutulur. Son senelerde belirlenen yönetmelikler neticesinde moloz atımı tarafımızdan yapılır.
Geliştirilen teknolojiler neticesinde bina yıkım işlemi basit bir süreç halini almıştır. Geçmiş senelerde, uzun vakitler harcanarak tamamlanan bu işlem günümüzde kısa sürede tamamlanmaktadır.
Patlayıcı maddeler binanın taşıyıcılarına yerleştirilerek yapı imha edilir. Kolon, kiriş temel gibi alanlar ana hedeftir. Temeli sağlam olmayan bir yapı kısa sürede yıkılacaktır. Bu yöntem, binanın çevresinde yeterli boş alan olması durumunda tercih edilmektedir. Yapı etrafında yeterli kadar alan yoksa uygun bir yöntem olarak önerilmez. Patlamada kullanılacak patlayıcının miktarı doğru ayarlanmalıdır. Herhangi bir yanlış kullanımda istenmeyen sonuçlar doğurması kaçınılmazdır. Yerleştirilen patlayıcılarla bina yıkımı uzaktan kontrol edilmektedir. Uzaktan erişim kumandası sayesinde, güvenli mesafeden imha gerçekleştirilir.
Sağlıklı bir imha olması için, patlayıcıların doğru alanlara konulması gereklidir. Tüm yıkım ekibinin profesyonel kişilerden oluşması diğer bir husustur.
Patlayıcı kullanımı kadar karışık hesaplamaları içermez. Etrafta etkilenme riski bulunan yapıların olduğu durumlarda tercih edilir. Diğer konutlar ve temel göz önüne alınarak kontrollü bina yıkımı yapılır. Bu tarz yıkımlarda kullanılacak cihazlar değişebilir.
Yıkım topları: genellikle 7 kat ve üstü binalarda kullanılır. Daha küçük binalar için uygun değildir. Çelik bilyeli vinçler yardımı ile işlem tamamlanır.
Ekskavatör ve Buldozer: Az katlı yapılarda kullanılır.